Công nghệ VAR là gì? Công nghệ thay đổi bóng đá hiện đại

Trong vài năm trở lại đây, mỗi khi diễn ra một trận bóng đỉnh cao, người hâm mộ lại nghe nhắc đến cụm từ “VAR” với tần suất ngày càng nhiều. Vậy công nghệ VAR là gì và tại sao nó lại đóng vai trò quan trọng trong các trận đấu như vậy? 

Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu cặn kẽ về công nghệ này và lý do vì sao nó đang góp phần làm thay đổi toàn bộ cục diện của nền bóng đá thế giới.

Nguồn gốc ra đời của công nghệ VAR là gì trong bóng đá

Để hiểu rõ công nghệ VAR là gì, trước hết cần nhìn lại lịch sử hình thành của nó. VAR là viết tắt của “Video Assistant Referee”, tạm dịch là “trợ lý trọng tài video”. Công nghệ này bắt đầu được thử nghiệm lần đầu tiên vào năm 2016 và được FIFA chính thức áp dụng tại World Cup 2018.

Sự ra đời của VAR là gì, nó được xuất phát từ mong muốn mang đến sự công bằng và chính xác hơn trong các quyết định trọng tài, nhất là trong những tình huống gây tranh cãi như việt vị, phạm lỗi trong vòng cấm hay bàn thắng hợp lệ. Trước đó, bóng đá nhiều lần chứng kiến những sai sót trọng tài gây ảnh hưởng đến kết quả trận đấu, điển hình là “bàn thắng ma” của Frank Lampard tại World Cup 2010.

Cơ chế hoạt động – VAR làm việc như thế nào?

Khi tìm hiểu công nghệ VAR là gì, không thể bỏ qua nguyên lý hoạt động của nó. VAR hoạt động nhờ vào một hệ thống camera được lắp đặt quanh sân vận động, thu lại toàn bộ diễn biến trận đấu từ nhiều góc độ. Nhóm trợ lý trọng tài VAR sẽ theo dõi hình ảnh trong phòng điều khiển và đưa ra khuyến nghị cho trọng tài chính nếu phát hiện sai sót.

Có bốn tình huống chính VAR được phép can thiệp:

• Bàn thắng: Xác định bàn thắng có hợp lệ hay không, như kiểm tra lỗi việt vị, phạm lỗi trước khi ghi bàn, hay bóng đã qua vạch vôi chưa.
• Phạt đền: Đánh giá xem quyết định thổi phạt đền là đúng hay sai, hoặc có bỏ sót tình huống phạt đền rõ ràng hay không.
• Thẻ đỏ trực tiếp: VAR can thiệp khi có thể xảy ra sai sót nghiêm trọng liên quan đến thẻ đỏ trực tiếp.
• Nhận diện sai cầu thủ: Khi trọng tài xử phạt nhầm người trong một tình huống phạm lỗi, VAR sẽ hỗ trợ nhận diện đúng cầu thủ phạm lỗi.

Trọng tài chính có thể dừng trận đấu, tham khảo công nghệ VAR là gì qua màn hình bên ngoài sân để đưa ra quyết định cuối cùng. Điều quan trọng là VAR chỉ hỗ trợ, còn quyền quyết định vẫn thuộc về trọng tài chính.

Những tranh cãi xoay quanh VAR là gì?

Dù hiểu rõ công nghệ VAR là gì, không ít người hâm mộ vẫn tỏ ra nghi ngờ về hiệu quả thực tế của công nghệ này. Một số tranh cãi thường thấy bao gồm:

• Làm gián đoạn trận đấu: Việc trọng tài dừng trận để tham khảo công nghệ VAR là gì khiến trận đấu mất đi tính liền mạch và làm giảm cảm xúc người xem.
• Quyết định vẫn mang tính chủ quan: Dù có VAR hỗ trợ, nhưng quyết định cuối cùng vẫn là con người – trọng tài, và điều đó đôi khi vẫn gây tranh cãi.
• Thời gian xử lý lâu: Một số tình huống VAR mất quá nhiều thời gian để kết luận, ảnh hưởng đến nhịp độ thi đấu.

Tuy vậy, các chuyên gia đều đồng thuận rằng việc áp dụng công nghệ là xu hướng không thể đảo ngược nhằm mang lại sự minh bạch cho bóng đá.

VAR có thật sự cần thiết?

Một số người cho rằng VAR “giết chết cảm xúc bóng đá”. Tuy nhiên, nếu đặt lên bàn cân giữa cảm xúc và công bằng, thì việc hiểu đúng công nghệ VAR là gì sẽ giúp người hâm mộ nhìn nhận sự cần thiết của công nghệ này.

Cảm xúc đến từ sự công bằng và minh bạch. Một trận đấu được phân xử chính xác sẽ đáng xem hơn rất nhiều so với một kết quả bị chi phối bởi sai lầm con người.

Các giải đấu sử dụng VAR trên thế giới

Hiểu được công nghệ VAR là gì cũng đồng nghĩa với việc nắm rõ nơi nào đang áp dụng nó. Hiện tại, VAR đã được triển khai tại hầu hết các giải đấu lớn:

• World Cup
• UEFA Champions League
• Ngoại hạng Anh
• Serie A
• La Liga
• Bundesliga

Tại châu Á, nhiều quốc gia như Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc, và gần đây là Việt Nam, cũng bắt đầu đưa VAR vào sử dụng nhằm nâng tầm chuyên môn và tính chuyên nghiệp.

Tương lai của VAR trong bóng đá thế giới

Với việc ngày càng được ứng dụng rộng rãi, khái niệm công nghệ VAR là gì, không chỉ đơn thuần mà đang trở thành yếu tố gắn liền với mọi trận đấu. Trong tương lai, công nghệ VAR là gì, là nó có thể sẽ tích hợp thêm trí tuệ nhân tạo (AI) để xử lý nhanh hơn, chính xác hơn và giảm bớt sự phụ thuộc vào cảm nhận của trọng tài.

Ngoài ra, FIFA cũng đang thử nghiệm “VAR bán tự động” – công nghệ kết hợp cảm biến trên bóng và hệ thống camera AI để xác định việt vị chỉ trong vài giây, như đã được sử dụng tại World Cup 2022.

Lời kết

Qua bài viết này, bạn đọc chắc hẳn đã nắm rõ công nghệ VAR là gì, vai trò, cách vận hành cũng như những tranh cãi xung quanh nó. Dù còn nhiều điểm cần hoàn thiện, không thể phủ nhận rằng VAR đang góp phần thúc đẩy sự minh bạch, chính xác và chuyên nghiệp trong bóng đá hiện đại.

Bóng đá sẽ luôn thay đổi, nhưng mục tiêu hướng tới sự công bằng và công nghệ hỗ trợ là điều tất yếu. Nếu bạn là một người yêu trái bóng tròn, hãy truy cập ngay qbg.io để học cách hiểu và chấp nhận VAR như một phần tất yếu của cuộc chơi.